Keywords
formy adresatywne
komunikacja
zmiany społeczne
How to Cite
Abstract
Celem artykułu jest przyjrzenie się pewnym zmianom w komunikacji społecznej w Norwegii, dotyczącym form adresatywnych, czyli słów i wyrażeń używanych do zwracania się do rozmówcy. Ponieważ dramat wydaje się być najwłaściwszym materiałem do tego typu badań ze względu na nasycenie go formami deiktycznymi, typowymi dla dialogu mówionego, między innymi właśnie zaimkami i imionami własnymi, materiał do badań pochodzi z wybranych dramatów takich pisarzy ostatniego stulecia jak Henryk Ibsen (Hedda Gabler), Jens Bjørneboe (Til lykke med dagen, Tilfellet Torgersen, Dongery), Cecilie Løveid (Du, bli her!, Måkespisere, Vinteren revner) czy Jon Fosse (Gitarmannen, Nokon kjem til å komme, Dei døde hundane, Sa ka la). Przeanalizowane teksty indykują duże zmiany w systemie adresatywnym: usunięcie z języka większości barier komunikacyjnych (nierówności w obrębie zaimków, tytułów, asymetrii płciowej i nadmiernej uczuciowości), co z jednej strony komunikację ułatwia, z drugiej strony jednak egalitaryzacja nie wpływa na potrzeby społeczne samotnego człowieka, czyli jego chęć do nawiązywania czy utrzymywania kontaktuReferences
Bjørneboe, Jens (2005a) „Til lykke med dagen”. [W:] Jens Bjørneboe, Samlede skuespill. Oslo: Pax Forlag A/S; 7–84.
Bjørneboe, Jens (2005b) „Tilfellet Torgersen”. [W:] Jens Bjørneboe, Samlede skuespill. Oslo: Pax Forlag A/S; 299–411.
Bjørneboe, Jens (2005c) „Dongery”. [W:] Jens Bjørneboe, Samlede skuespill. Oslo: Pax Forlag A/S; 413–454.
Bjørneboe, Therese (2003) „Jon Fosse på europeiske scener”. [W:] Samtiden 1/2003; 101–114.
Brandes, Georg (1882) Główne prądy literatury XIX stulecia. Prelekcje wykładane w Uniwersytecie Kopenhagskim przez J. Brandesa, tom 1. Warszawa: Redakcya „Prawdy”.
Brown, Roger, Albert Gilman (1966) „The Pronouns of Power and Solidarity”. [W:] Thomas A. Sebeok (red.), Style in Language. Cambridge, Massachusetts: The M.I.T. PRESS, Massachusetts Institute of Technology; 253–276.
Brøgger, Waldemar (red.) (1960) Skikk og bruk. Oslo: J. W. Cappelens Forlag.
Danielsen, Rolf et al. (1991) Grunntrekk i norsk historie. Fra vikingtid til våre dager. Oslo: Universitetsforlaget.
Drozdowska, Karolina (2018) „Semmelweis Jensa Bjørneboe – bunt na wskroś czasu i przestrzeni”. [W:] Czas kultury 2/2018; 40–47.
Fife, Agnes (1994) Kulturforskjeller i Europa. Oslo: Global.
Fosse, Jon (2004) Nokon kjem til å komme. Oslo: Det Norske Samlaget.
Fosse, Jon (2005a) „Gitarmannen”. [W:] Jon Fosse, Teaterstykke 3. Oslo: Det Norske Samlaget; 7–44.
Fosse, Jon (2005b) „Dei døde hundane”. [W:] Jon Fosse, Teaterstykke 3. Oslo: Det Norske Samlaget; 45–173.
Fosse, Jon (2005c) „Sa ka la”. [W:] Jon Fosse, Teaterstykke 3. Oslo: Det Norske Samlaget; 175–277.
Hemmer, Bjørn (2003) Ibsen. Kunstnerens vei. Bergen: Vigmostad & Bjørke.
Ibsen, Henrik (1952) „Hedda Gabler”. [W:] Henrik Ibsen, Samlede verker, t. 5. Oslo: Gyldendal Norsk Forlag; 313–411.
Kołaczkowski, Andrzej M., Ryszard K. Nitschke (1983) „Literatura norweska”. [W:] Władysław Floryan (red.) Dzieje literatur europejskich, t. 2. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe; 65–146.
Løveid, Cecilie (1983a) „Du, bli her!”. [W:] Cecilie Løveid, Måkespisere. Tre spill for radio og scene. Oslo: Gyldendal Norsk Forlag; 7–16.
Løveid, Cecilie (1983b) „Måkespisere”. [W:] Cecilie Løveid, Måkespisere. Tre spill for radio og scene. Oslo: Gyldendal Norsk Forlag; 17–51.
Løveid, Cecilie (1983c) „Vinteren revner”. [W:] Cecilie Løveid, Måkespisere. Tre spill for radio og scene. Oslo: Gyldendal Norsk Forlag; 53–84.
Partyga, Ewa (2008) „W poszukiwaniu «niezbędnego innego»”. [W:] Cecilie Løveid, Córy Renu i inne kobiety, Kraków: Panga Pank; 7–24.
Western, August (1921) Norsk riksmåls-grammatikk for studerende og lærere. Kristiania: H. Aschehoug & CO.