Słowa kluczowe
nacechowanie
semiotaktyka
chrześcijaństwo
sacrum
Jak cytować
Abstrakt
Niniejsza praca wpisuje się w obszar badań nad wizualną tekstowością hieratyczną. W projekcie wykorzystuję semiotaktykę jako metodologię wypracowaną na gruncie współczesnej fonologii (w szczególności (mor)fonotaktyki, np. Dressler, Dziubalska-Kołaczyk 2006) do badania istotnych asymetrii jako zjawisk nacechowania działających na hieratycznym znaczniku aktywnym zarówno w wyznaniu judaistycznym, jak i w chrześcijaństwie: Tablice Mojżeszowe. W szczególności skupiam się na semiotaktycznym odzwierciedleniu efektów nacechowania związanych z obecnością analizowanego znacznika w kościołach katolickich. Ustalam implikacyjne ograniczenia współwystępowania i dochodzę do ustalenia kilku pierwszych w nanostrukturze znaku hieratycznego. Podstawą analizy jest dokumentacja cyfrowa przedstawień Tablic Mojżeszowych w kościołach chrześcijańskich, którą zgromadziłem w różnych krajach Europy w latach 2010‒2022.
Dodatkowy materiał ilustracyjny jest dostępny tutaj w formie nagranej prezentacji
Bibliografia
Álvarez Perez, Antonio (1965) El parvulito. Valladolid: Álvarez.
Andrews, Edna (1987) “Jakobsonian Markedness Theory as a Mathematic Principle.” [In:] Krystyna Pomorska, Elżbieta Chodakowska, Hugh McLean and Brent Vine (eds.), Language, Poetry and Poetics. The Generation of the 1880s. Jakobson, Trubeckoy, Majakovskij. Proceedings of the first Roman Jakobson Colloquium at the Massachusetts Institute of Technology, October 5–6 1984. Berlin: Mouton de Gruyter; 177–198.
Andrews, Edna (1990) Markedness Theory. The Union of Asymmetry and Semiotics in Language. Durham: Duke University Press.
Bendjaballah, Sabrina (2000) “The ‘Negative Preterite’ in Kabyle Berber.” Folia Linguistica 3(4); 185–223.
Chrzanowska-Kluczewska, Elżbieta (2012) “Can Tropes Be Seen?” Journal of Kyiv National Linguistic University (KNLU), Series Philology 15 (2); 71–80.
Chrzanowska-Kluczewska, Elżbieta (2016) „Światy możliwe w tekście literackim i „tekście” malarskim oraz ich niedookreślenie. Przyczynek semiotyczny do semantyki światów możliwych.” [In:] Agnieszka Iskra-Paczkowska, Stanisław Gałkowski and Marek Stanisz (eds.), Filozofia w literaturze. Literatura w filozofii 2. Światy możliwe. Projekty. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego; 50–69.
Chrzanowska-Kluczewska, Elżbieta (2017) “Corporeal Imagination in the Reception of Verbal and Visual Artworks.” [In:] Elżbieta Chrzanowska-Kluczewska and Olga Vorobyova (eds.), Language – Literature – the Arts: A Cognitive-Semiotic Interface. Frankfurt am Main: Peter Lang; 71‒94.
Davenport, Mike., S. J. Hannahs (1998) Introducing Phonetics and Phonology. Oxford: Oxford University Press.
Dressler, Wolfgang U. (1999) “On Semiotic Theory of Preferences in Language.” [In:] Michael Haley and Michael Shapiro (eds.), The Peirce Seminar Papers. Essays in Semiotic Analysis. Vol. 4. New York: Bergham Books; 389–415.
Dressler, Wolfgang U., Katarzyna Dziubalska-Kołaczyk (2006) “Proposing Morphonotactics.” Rivista di Linguistica 18(2); 249–266.
Durkheim, Émile (1990/2010 [1912]) Elementarne formy życia religijnego. System totemiczny
w Australii [Les Formes élémentaires de la vie religieuse. Le système totemique en Australie. Trans. Anna Zadrożyńska, introduction by Elżbieta Tarkowska]. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Dziubalska-Kołaczyk, Katarzyna (2001) “Phonotactic Constraints and Preferences.” [In:] Katarzyna Dziubalska-Kołaczyk (ed.), Constraints and Preferences. Trends in Linguistics. Studies and Monographs. 134. Berlin: Mouton de Gruyter, 69–100.
Dziubalska-Kołaczyk, Katarzyna (2010) “Czy fonologia może być naturalna?” [In:] Jacek Fisiak (ed.), Język a komunikacja 29. Studia Językoznawcze: od językoznawstwa teoretycznego do stosowanego. Kraków: Tertium; 11–28.
Dziubalska-Kołaczyk, Katarzyna, Paulina Zydorowicz (2014). “The Production of High-Frequency Clusters by Native and Non-Native Users of Polish”. [In:] Proceedings of the International Symposium on the Acquisition of Second Language Speech. Concordia Working Papers in Applied Linguistics 5. Montreal: Concordia University; 130–144.
Eliade, Mircea (1988 [1976]). Historia wierzeń i idei religijnych [De l’Âge de la pierre aux mystères d’Eleusis. Histoire des croyances et des idées religieuses, trans. Stanisław Tokarski]. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX.
Eliade, Mircea (1999 [1957]). Sacrum i profanum: o istocie religijności. [Das Heilige und das Profane. Vom des Wesen Religiösen. Translated by Robert Reszke]. Warszawa: Wydawnictwo KR.
Haładewicz-Grzelak, Małgorzata (2009) “A Heuristic Suggestion for an Associational Model of Semiotic Analysis”, paper presented at the International conference 40th Poznan Linguistic Meeting (Gniezno, 2–5 September 2009).
Haładewicz-Grzelak, Małgorzata (2018). Semiotaktyczne studium sakrosfery kultury na materiale wybranych przykładów wizualnej symboliki hierofanicznej. Opole: Oficyna Wydawnicza Politechniki Opolskiej.
Haładewicz-Grzelak, Małgorzata (2021) “Semiotactic Mapping of Stone Tablets and Magen David as Hieratic Markers of Judaism in the Institutional Sacrosphere”. [In:] Małgorzata Haładewicz-Grzelak, Marta Bogusławska-Tafelska (eds.), Intersubjective Plateaus in Language and Communication. Frankfurt a. M.: Peter Lang; 226–246.
Haładewicz-Grzelak, Małgorzata (2022a) “Crowning, Rotating and Emanating Hierophanies with Elevatio Aspect in Wayside Shrines.” Semiotica 244; 1–36.
Haładewicz-Grzelak, Małgorzata (2022b) “The Centripetal and Centrifugal Dynamics of Selected Judaic Symbols as Hieratic Markers from the Semiotactic Perspective.” Półrocznik Językoznawczy Tertium. Tertium Linguistic Journal 7(2); 98–139.
Jakobson, Roman (1971) “Signe zéro”. [In:] Roman Jakobson, Selected Writings. Berlin: Mouton De Gruyter, Vol. II; 211–219.
Kaye, Jonathan, Jean Lowenstamm, Jean-Roger Vergnaud. 1985. “The Internal Structure of Phonological Elements: A Theory of Charm and Government” [Phonology Yearbook 2, 305–328].
Kaye, Jonathan, Jean Lowenstramm, Jean-Roger Vergnaud (1990) “Constituent Structure and Government in Phonology.” Phonology 7; 193–231.
Krzeszowski, Tomasz (1997) Angels and Devils in Hell: Elements of Axiology in Semantics. Warszawa: Wydawnictwo Energeia.
Lobero, Antonio y Abió (1791) El Porqué de todas las ceremonias de la Iglesia y sus misterios. Barcelona: La imprenta de los consortes Sierra y Marti. https://books.google.pl/books?id =MXBq9tpNgYC&printsec=frontcover&hl=pl&source=gbs_ge_summary_r&cad=0#v=onepage&q&f=false (last access 26.07.2022)
Lotman, Yuri M. (2005 [1984]). “On the Semiosphere”. Sign Systems Studies 33(1); 205–229.
Lotman, Yuri M., Alexandre Mojsejevič Pjatigorskij (1969). “Le texte et la fonction.” La semiologie en URSS Colloque de Tartu, 10-20 mai, 1968. Semiotica 1(2); 205–217.
Lotman, Yuri M. [Лотман, Юрий Михайлович] (2002) История и типология русской культуры. Санкт-Петербург: Искусство.
Nagano, Ako (2007) “Marchand’s Analysis of Back Formation Revisited: Back Formation as a Type of Conversion.” Acta Linguistica Hungarica 54(1); 33‒72.
Pike, Kenneth L. (1954/1967) Language in Relation to a Unified Theory of the Structure of Human Behaviour. The Hague: Mouton & Co.
Salazar-García, Ventura, Małgorzata Haładewicz-Grzelak (2022) “Vacuous Interlocutors as Hieratic Proxies in the Sacrosphere of Andalusian Flamenco Saeta.” Sign System Studies 50 (2/3); 378–410.
Sebeok, Thomas A. (1994) An Introduction to Semiotics. Toronto: Toronto University Press.
Serrano de Haro, Agustín (1962) Hemos visto al Señor. Madrid: Escuela Española.
Tobin, Yishai (1990) Semiotics and Linguistics. London: Longman.
Tobin, Yishai (1997) Phonology as Human Behavior. Theoretical Implications and Clinical Applications. Durham: Duke University Press.
Trubetzkoy, Nikolay Sergeyevich (1969/1971 [1958/1962]]) Principles of Phonology. Translated by Christiane A. M. Baltaxe (Grundzüge der Phonologie. Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht). Berkeley: California University Press.
Uspensky, Boris Andreyevich (1975). “’Left’ and ‘Right’ in Russian Icon Painting”. Semiotica 13(1); 33–40.
Uspensky, Boris Andreyevich [Успенский, Борис Андреевич] (1984) Семиотика истории, cемиотика культуры. Москва: ГНОЗИС.
Wąsik, Zdzisław (2017) From Grammar to Discourse: Towards a Solipsistic Paradigm of Semiotics. Poznań: Wydawnictwo UAM.
Wierzbicka, Anna (2001) What Did Jesus Mean? Explaining the Sermon on the Mount and the Parables in Simple and Universal Human Concepts. Oxford: Oxford University Press.
Wojtak, Maria (1998) „Czy można mówić o stylu człowieczej rozmowy z Panem Bogiem?” [In:] Stanisław Gajda, Helmut Sobeczko (eds.), Człowiek – dzieło – sacrum. Opole: Wydawnictwo Świętego Krzyża; 309–319.
Wojtak, Maria (2019) Do Boga… o Bogu… , przed Bogiem…Gatunki przekazu religijnego w
analizie filologicznej. Seria: Teolingiwistyka 15. Tarnów: Biblos.
Wubs, Jacolien (2018) “Presenting the Law: Text and Imagery on Dutch Ten Commandments Panels”. Entangled Religions. Interdisciplinary Journal for Study of Religious Contact and Transfer 7; 78–108.
Zydorowicz, Paulina, Katarzyna Dziubalska-Kołaczyk (2017) “The Dynamics of Marked Consonant Clusters in Polish.” [In:] Elena Babatsouli (ed.), Proceedings of the International Symposium on Monolingual and Bilingual Speech 2017. Chania: Institute of Monolingual and Bilingual Speech; 318–324.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Prawa autorskie (c) 2024 Półrocznik Językoznawczy Tertium